ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 32 (اسفند 1384)

طرح نظریه «برخورد تمدن ها» توسط هانتینگتون در آغاز دهه نود با واکنش ها و نظریاتی مختلفی رو به رو شد. تقویت تمدن اسلامی، شکل گیری قدرتی فرا منطقه ای با نام چین، همراهی تمدن آمریکا و اروپا در مقابله با تمدن اسلام و چین، تضاد ایدئولوژیکی آمریکا و اروپا، شکل گیری تمدن ضد آمریکایی در آمریکای لاتین و... از جمله مواردی بود که تنها با گذشت حدود پانزده سال از طرح این نظریه بیش از پیش در حال تحقق یافتن است. نگاهی به تحولات سال های اخیر و توجه به شواهد پیش رو، جملگی بیانگر آن است که بشریت در این عرصه با چالش ها و برخوردهای بیشتری رو به رو خواهد شد و در چنین شرایطی است که شاید طرح مسایلی چون گفت و گو و تعامل بین تمدن ها، نظریاتی در حد شعار باقی بماند.

«رسانه های عالمگیر» عنوان اثری است برجسته که توسط دو منتقد سرشناس حوزه رسانه ها تالیف شده است. نویسندگان این اثر با پرداختن به نقش مهم رسانه ها در تحقق اهداف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی اصحاب قدرت، به طور مستند به نمونه هایی از روند تجمیع و جهان گشایی آن ها اشاره نموده اند. آنچه در پی می آید گفت و گویی است با نویسندگان این اثر که به تشریح موضوعات آن پرداخته اند.

ماده یازده قانون درباره موقعیت اضطرار که اخیرا در فرانسه به اجرا گذاشته شده است، حکم می کند که مسئولین می توانند به هر اقدامی که در جهت تضمین کنترل مطبوعات باشد، دست بزنند. البته این امر ضروری نیست چون دست اندرکاران برنامه های خبری دو شبکه تلویزیونی مهم فرانسه، که هر شب حدود چهارده میلیون بیننده دارند، می دانند چگونه عمل کنند... فشار همزمان تحولات تکنیکی و سودآوری مالی، این نوع خبرنگاری را، بیش از پیش، از محتوای پرخاشگر آن تهی کرده است.

مدرسه اکنون مانند یک مکانیسم نیرومند طبقه بندی کننده عمل می کند و اگر این روند ادامه یابد، به ایجاد یک جامعه طبقاتی بسته می انجامد. شکل اجباری مدرسه رفتن ما محصول سیاسی است که نخستین بار در سال 1850 در ماساچوست امریکا اجرا شد. طبق بررسی های به عمل آمده، افرادی که به جای مدرسه، در خانه درس خوانده اند، در توانمندی و تفکر پنج تا ده سال جلوتر از همقطاران خود هستند. به هر حال چیزی که اکنون و در ساله وجود مدارس جدید در حال وقوع است، حرکت سریع جوامع به سمت جهالت است.

سلطه مطلق و بی چون و چرای یهودیان بر هالیوود که خود آنان بنیانگذار این صنعت گسترده فیلم سازی آمریکا بوده اند، بر هیچ کس پوشیده نیست. در لیست یکصد فرد مؤثر بر سینمای آمریکا، هیچ فرد اروپایی تباری وجود ندارد و 12 نفر اول این لیست، همگی یهودی اند. حاکمان یهودی هالیوود با تولید محصولاتی مستهجن و پرفروش، به سودهای کلان دست یافته اند، هر چند یکی از مدیران صاحب نام یهودی هالیوود، ساخته های خود را با فیلم هایی کثافت خوانده است. نویسنده معتقد است که یهودیان دنیا که همواره جزء ساکنان مناطق شرق عالم بوده اند، به دلیل سرخوردگی در شرق و برای جبران ناکامی های خود، راه آمریکا و هالیوود را در پیش گرفته اند.

روزی روزگاری، در دل کوهستانی، دیوانه ای تائب زندگی می کرد. شایع بود که او سابقا تبلیغاتچی بوده است و حال نادم از غفلت خویش در مصرف کردن، نمایشی غریب!

مرکز ملی اقیانوس شناسی و جو شناسی ایالات متحده آمریکا، روز 14 اکتبر گذشته اعلام کرد که ماه سپتامبر امسال، یکی از گرم ترین ماه های سپتامبری بوده است که کره زمین از زمانی که درجه حرارت به طور علمی اندازه گیری و ضبط می شود یعنی سال 1880 تا کنون، به خود دیده است. 5 روز بعد از اعلام این خبر، شورای علمی بین المللی هشدار داد که جهان هر چه بیشتر با فجایع طبیعی و کشنده ناشی از گرم شدن آب و هوا مواجه خواهد شد: پخش گازهای با تاثیر گلخانه ای، آلودگی هوا، مصرف منابع فناپذیر و آب... چگونه میتوان ضمن تامین عدالت اجتماعی، وارد سیر پر فضیلت رشد پسرفتی شد؛ شیوه رشدی که بدون آن انسانیت محکوم به اضمحلال است؟

گرایش جوامع غربی به دین مبین اسلام و به ویژه توجه زنان به این دین موضوعی غیر قابل انکار است که به رغم تلاش رسانه ها و کوشش دولتمردان در پنهان نگهداشتن این موج اسالم خواهی، شاهدیم که این جریان توجه عموم جامعه را بخود جلب نموده است و همه روزه شاهد گرایش بیش از پیش این گونه جوامع و به ویژه زنان به اسلام هستیم.

انتشار تصاویر مردان عضلانی در رسانه های تصویری و مکتوب سبب شده تا قشر عظیمی از جامعه به ویژه پسر بچه ها و مردان و حتی دختران و زنان، به دنبال رسیدن به این شرایط آرمانی باشند. روی آوردن به داروهای نیروزا از جمله رایج ترین شیوه هایی است که امروزه بخش عظیمی از جامعه را متوجه خود ساخته است. به علاوه، نرسیدن به شرایط مورد نظر سبب شده تا بسیاری از مردان و زنان جامعه آمریکا با برخی اختلالات روحی و روانی رو به رو شوند.

به گواه آمار رسمی و مطالعات متعدد، نه تنها سال به سال بر میزان خشونت بین جوانان آمریکایی افزوده می شود، بلکه سال به سال از سن مرتکبین و قربانیان این گونه خشونت ها کاسته می شود. از نکات قابل تامل، افزایش خشونت در بین دختران می باشد که با رشد چشم گیر در سال های اخیر رو به رو بوده است.

در این مقاله، مجموعه ای از گزارش ها و آمارهای رسمی مربوط به تجاوزات جنسی علیه زنان و دختران و کودکان آمریکایی ارایه شده است. همچنین آثار روانی مهلک ناشی از این رفتارها که حتی تا 15 سال پس از تجاوز نیز گزارش شده اند، مورد بررسی قرار گرفته است.

طبق گزارش های مستند نهادهای مدنی داخلی آمریکا و برخی از سازمان های غربی، در ایالات متحده رفتارهای مبتنی بر تبعیض نژادی سفید پوستان نسبت به دیگر اقلیت های نژادی و قومی، امری کاملا شفاف و پذیرفته شده است. سیاهان آمریکایی بیشترین قربانیان رفتارهای نژاد پرستانه به ویژه در حوزه های پلیسی و قضایی این کشور هستند و بسیاری از آن ها، که تنها جرمشان رنگ پوستشان است، هم اکنون در زندان های این کشور به سر می برند. رفتارهای زشت و وقیحانه با زنان زندانی نیز از جمله مواردی است که سازمان های حقوق بشر غربی از درون زندان های آمریکا گزارش کرده اند.

آقای دانیل فرید، معاون وزیر امور خارجه امریکا در مسائل اروپا، طی دیدار خود از پاریس در سپتامبر 2005، از پیام مصممی که اتحادیه اروپا به ایران تسلیم کرده بود، ابراز خرسندی کرد. به عقیده وی، این برخوردی مناسب به شمار می رود.

در دنیای کنونی، رسانه ها به مثابه ابزاری نیرومند در جهت کنترل افکار عمومی و تحمیل خواسته های حاکمان و زمامداران مورد استفاده می باشند. توسل به حربه های تبلیغاتی، پوشش خبری جهت دار، تحریف واقعیات و... از جمله نمونه های بارزی است که با توسل به آن ها نیات و خواسته های صاحبان و کنترل کنندگان رسانه ها به افکار عمومی جوامع و نیز مخاطبان جهانی آن قبولانیده می شود.

حادثه یازدهم سپتامبر بهانه ای به دست دولت هایی چون آمریکا و بریتانیا داد تا با هدف مبارزه با تروریسم و تامین امنیت داخلی شان در برابر هر گونه مخالفت و انتقادی ایستادگی نمایند. چنین مواردی در حالی در این گونه کشورها اتفاق می افتد که از سویی خود را مهد آزادی و دموکراسی می دانند و از سویی دیگر به بهانه دفاع از حقوق بشر دیگر کشورها را مورد انتقادهای شدید خود قرار می دهند.

این که دولت بوش به بازرسان حقوق بشر سازمان ملل اجازه دیدار و سخن گفتن با زندانیان گوانتانامو را نمی دهد، حاکی از این است که مواردی در رفتار با این زندانیان رخ داده است که نقض حقوق بشر به شمار می آید و موجب رسوایی سردمداران دموکراسی و حقوق بشر می گردد. افرادی بدون این که متهم به جرمی شوند، مدت ها در این زندان نگه داشته می شوند و کسی از حال آنان با خبر نیست. این مصاحبه رادیویی با وکیل مدافع تعدادی از زندانیان گوانتانامو صورت گرفته است و بیانگر برخی از زوایای پنهان زندگی زندانیان از جمله خودکشی آنان به دلیل بدرفتاری مدعیان حقوق بشر است.

توسعه گرایان طی قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم معتقد بودند که اگر رویکرد تکنووژیک به طور جدی پی گرفته شود، جریانی از کالاها و خدمات بی پایان برای جامعه فراهم می گردد، اما وقتی تحولات بعدی، عدم صحت این آینده نگری را اثبات کرد، جنبش هایی چون، «جنبش تکنولوژی متناسب» و «جنبش حامیان زمین» در آمریکا شکل گرفتند و در مقابل جریان توسعه گرایی ایستادند. جنبش های مذکور در مراحل نخستین شکل گیری و عرض اندام خود نتوانستند از نفوذ گسترده ای در عرصه تصمیم گیری های سیاسی برخوردار شوند، زیرا رویکرد آن ها بیشتر آرمان رگایانه بود و با واقعیات منطبق نبود...

امروزه بسیاری از شرکت ها در کارخانه هایشان از کارگران زندانی استفاده می کنند تا با استفاده از سود حاصل از دستمزد پایین آنان، به نفع خود عمل کنند. گرچه این بسیار عاقلانه به نظر می رسد که از کارگران زندانی استفاده کنیم تا ضمن این که آن ها حرفه ای می آموزند، از دستمزدشان برای هزینه های زندان استفاده کنیم، اما وجود چنین کارگرانی که نه حق بیمه و نه تعطیلات و نه حقوق بالایی دارند، شرکت ها را وسوسه می کند که با اخراج کارگران خود، از زندانیان استفاده کنند و مشکلاتی برای کارگران آزاد ایجاد شود.

هر فاجعه طبیعی، در صورت لزوم، موقعیت فوق العاده شکننده اقشار مردمی را افشا می کند؛ اقشاری که زندگی آنها همانند بقایشان بی ارزش شده است. بدتر آنکه، همدردی با فقرا که هر چند گاه به نمایش گذاشته می شود، به سختی می تواند این واقعیت را پنهان کند که متفکران همیشه در جستجوی توجیه فقر بوده اند؛ تا جایی که در صورت لزوم، گناه آن را به گردن قربانیان آن انداخته اند و هیچ گاه در فکر سیاستی نبوده اند که فقر را ریشه کن سازد.

بر خلاف تئوری های مرسوم اقتصادی مطرح شده در مورد آزاد سازی تجاری و جهانی شدن کشاورزی، نتایج عملی این نظریه پردازی ها، عملا جز کاهش بهره وری، فقیرتر شدن کشاورزان، کاهش امنیت غذایی، رویکرد دولت های کشورهای فقیر در جهت کاشت محصولات لوکس نظیر گل و سبزیجات، گسترش بی کاری و ورشکستگی کشاورزان، افزایش قیمت ها و بر هم خوردن تراز تجاری محصولات کشاورزی وارداتی صادراتی کشورهای فقیر نمی باشد. امروزه در حالی که اکثر مردم کشورهای در حال توسعه در فقر مزمن دست و پا می زنند، قادر به استفاده از محصولات کشاورزی کشور خود نیستند، و این محصولات به مصرف حیوانات خانگی مردم کشورهای توسعه یافته می رسد...

اضطراب، افسردگی، مشکلات روحی و... از جمله مشکلاتی است که رابطه ی مستقیم با زندگی جدید دارند، اگر چه در ابتدای ورود داروهای ضد افسردگی، تصور می شد که این کالای جدید راهگشای این مشکلات جدید است اما با گذشت زمان، شواهد گوناگون نشان داده است که این داروها نه تنها کمک چندانی به بشر نکرده که حتی خود به مشکلاتی جدید دامن زده است. در بررسی این پدیده بی شک نباید از بی مسئولیتی پزشکان، صنعت تاثیر گذار دارو و تبلیغات غافل ماند.

درسال های اخیر، شرکت های تولید کننده مواد آفت کش و سموم شیمیایی ملزم شده اند که اطمینان یابند، سموم استفاده شده از سوی آنان، برای انسان ها خطری ندارد. بدین ترتیب، این شرکت ها با ارائه آگهی های تحریک کننده و پرداخت مبالغی چند صد دلاری به ویژه با جذب افراد فقیر و دانشجویان، از آنان می خواهند که در آزمون های انسانی مربوط به این سموم شرکت نمایند. این آزمایش های غیر اخلاقی (هر آزمون شامل 10 تا 70 نفر داوطلب انسانی می باشد)، در سال های اخیر به سایر کشورها نیز انتقال یافته تا از فشار افکار عمومی بر این تولید کنندگان کاسته گردد...

افزایش دمای زمین و تغییرات مهم جوی در دهه های اخیر با بروز تغییراتی در وضعیت اقیانوس منجمد شمالی و قطب شمال همراه بوده است؛ تغییراتی که پیامدهای آن تمام مناطق کره زمین را تحت تاثیر خود قرار می دهد. از جمله مهم ترین تغییراتی که در سال های اخیر توجه و نگرانی بسیاری را به خود جلب کرده است، پدیده یخ گشایی یکی از بزرگ ترین پهنه های یخی است که علایم اولیه آن در حال نمودار شدن می باشد.

بروز توفان های شدید کاترینا، ریتا و ویلما در آمریکای مرکزی، توجه بسیاری از کارشناسان و دانشمندان برجسته را به خود جلب نموده است. تحقیقات متعدد نشان می دهد که این توفان ها رابطه ای مستقیم با پدیده افزایش دمای زمین دارد و در صورتی که این روند به همین شکل ادامه یابد، شاهد توفان هایی به مراتب شدیدتر از این نمونه ها در آینده ای نزدیک خواهیم بود.